Szarlotkowa Encyklopedia Wiedzy: S jak Słowianie

Słowianie – ludy indoeuropejskie charakteryzujące się podobnymi zwyczajami i wierzeniami. Jednym z pierwszych państw słowiańskich było Księstwo Wiślan ze stolicą w Krakowie, założone w IX wieku, które przyjęło chrzest i stało się częścią Polski za czasów Mieszka I.

Słowianie zakładali osady nad rzekami i zajmowali się zazwyczaj rybołówstwem, a także garncarstwem i kowalstwem.

Czcili oni siły przyrody, wielbiąc bóstwa rzek, lasów i pól. Czasem budowali świątynie, którymi władali kapłani, jednak częściej czcili bogów w tzw. świętych gajach.

Słowianie obdarzali czcią duchy przodków. Składali im ofiary w święta zmarłych. W grobach umieszczali przedmioty użytku codziennego, a także broń i konie.

 Ich politeistyczna religia była bogata i zróżnicowana. Oto kilka faktów na jej temat:

Mit o powstaniu świata

Na początku bóg Świętowit był samotny, istniało bowiem tylko światło i morze. Stworzył więc bogów Swaroga i Welesa. Swaróg zamieszkał w łodzi na bezkresnym morzu, a Weles w jego głębinach. Na prośbę Swaroga Weles zanurkował po garść piasku, ale biorąc ją ukrył trochę piasku w ustach. Swaróg z piasku przyniesionego przez Welesa stworzył suchy ląd. Weles wypluł piasek, który miał w ustach, i tak powstały góry.

Weles zapragnął panować nad światem sam, więc kiedy Swaróg zasnął, próbował zanieść go na brzeg i utopić w morzu. Ale kiedy próbował zbliżyć się do brzegu, ten się oddalał, i w ten sposób ląd się powiększał.

Swaróg po przebudzeniu się ucieszył, lecz zaraz potem zmartwił, że świat się wciąż niepowstrzymanie rozrasta. Zaczął podejrzewać Welesa o to, że coś przed nim ukrywa, stworzył więc pszczołę i wysłał ją na przeszpiegi. Ta podsłuchała, jak Weles mówi stworzonemu przez siebie kozłu, że Swaróg jest głupi i że wystarczy wytyczyć kijem wszystkie strony świata, żeby świat się przestał rozrastać. Swaróg stworzył więc kij, wyznaczył nim strony świata i powiedział: „Wystarczy Ziemi”. I świat stał się taki, jaki jest teraz.

Swaróg i Weles poczęli się kłócić o panowanie nad światem. Wówczas bóg Świętowit wesłał ich obu do siebie i podzielił go między nich: Swaróg stał się panem lądu, bogiem ognia, słońca i ziemi, a Weles począł rządzić pod ziemią, w Nawii, gdzie przebywały dusze zmarłych.

Bogowie

Świętowit – główny, najwyższy bóg, pan niebios, wojny, płodności i urodzaju.

Swaróg – bóg nieba, słońca, ognia i kowalstwa.

Weles – bóg magii, przysiąg, rzemiosła, sztuki, kupców, bogactwa.

Trojan – u południowych Słowian trójgłowy demon o koźlich uszach i woskowych skrzydłach. Jedna z jego głów pożerała ludzi, druga – bydło, trzecia – ryby. Ginął porażony światłem słonecznym.

Zorza – bóstwo związane z kultem jutrzenki, chroniła młode małżeństwa i dzieci.

Marzanna – bogini symbolizująca zimę i śmierć. Nazywano tak również kukłę, którą topiono, by przywołać wiosnę.

Perun – jeden z naczelnych bogów, władca grzmotów i piorunów, jego świętym drzewem był dąb.

 

Demony – stawali się nimi ludzie zmarli tzw. złą śmiercią (utopienie, śmierć w połogu, morderstwo, samobójstwo). Było ich wiele:

Wodniki – stawali się nimi topielcy; topiły ludzi w jeziorach.

Południce – wywoływały koszmary i śmierć przez atak serca.

Mamuny – powodowały niedorozwój umysłowy dzieci.

Płanetnicy – demony atmosferyczne, zsyłały burzę i grad; byli nimi samobójcy bądź wybrani mężczyźni wciągani do nieba przez tęczę.

Boginki – niezwykle urodziwe, doprowadzały do śmierci poprzez wyczerpanie pieszczotami; powodowały poronienia.

Leśna Baba – pierwowzór Baby Jagi, porywała wałęsające się po lesie dzieci i gotowała je w kotle.

Ubożęta – mieszkały w ciemnych kątach domów, zapewniały pomyślność w zamian za podarunki.

Wąpierze – wampiry, istoty żywiące się ludzką krwią, powstawały z niespalonych zwłok ludzi zmarłych gwałtowną śmiercią, przeklętych za życia, samobójców i wiedźm.

Wierzcie lub nie, ale Słowianie i ich mitologia mają wiele wspólnego z SZARLOTKĄ. Jeżeli chcecie przeczytać książkę, kliknijcie w link poniżej.